Bij een overlijden gaat het vermogen van de overledene op zijn erfgenamen over. De fiscus is er echter vaak als de kippen bij om zijn deel op te eisen. De regel luidt: hoe groter het vermogen is, hoe hoger de successierechten. Bovendien bepaalt ook de graad van verwantschap hoeveel successierechten de fiscus opeist. Je kan die successierechten echter op verschillende manieren beperken of zelfs vermijden.
Tip 1: erfbelasting vermijden door een handgift of bankgift
Bij een handgift wordt een geldbedrag, meubels, kunstwerk, … gewoon doorgegeven. Verdere verplichtingen, zoals een registratie zijn er niet. Om later discussies te vermijden is het vaak wel een goed idee om een document met details over de overdracht op te stellen. Bij een bankgift wordt een bedrag overgeschreven op de rekening van de begunstigde. In beide gevallen (handgift en bankgift) geldt de regel van 3 jaar (in Vlaanderen en Brussel) of 5 jaar (in Wallonië): er is geen erfbelasting verschuldigd als de schenker na de gift nog minstens 3 of 5 jaar in leven blijft.
Tip 2: schenking registreren om erfbelasting te vermijden
Het is perfect mogelijk om een schenking te laten registreren bij de notaris. Zo vermijd je erfbelasting te moeten betalen in geval van overlijden van de schenker binnen 3 of 5 jaar, maar dan moeten er wel schenkingsrechten betaald worden. Hoeveel die bedragen, hangt af van gewest tot gewest, want dit is een regionale materie:
SCHENKINGSRECHTEN ROERENDE GOEDEREN
In Vlaanderen:
Voor de schenking van roerende goederen geldt in het Vlaamse Gewest een vlak tarief:
3% voor schenkingen in rechte lijn, tussen echtgenoten en tussen wettelijk samenwonenden
7% voor schenkingen aan andere personen
In Wallonië:
Voor de schenking van roerende goederen bedragen de registratierechten 3,3% voor schenkingen in rechte lijn, tussen echtgenoten en wettelijk samenwonenden, en 5,5% voor alle anderen.
In Brussel:
Voor roerende goederen bedraagt het tarief 3 % voor een schenking in rechte lijn en tussen partners, en 7 % voor een schenking aan een andere persoon.
SCHENKINGSRECHTEN ONROERENDE GOEDEREN
De band tussen de schenker en de begiftigde en de grootte van de schenking bepalen het tarief dat van toepassing is. De tarieven zijn dezelfde in de 3 gewesten.
Die gaan in rechte lijn van 3 % (tot 150.000 EUR) tot 27 % (boven 450.000 EUR) en voor andere personen van 10% tot 40%.
Schenkingsverzekering
Het is trouwens mogelijk om via een schenkingsverzekering de erfbelasting te betalen.
Tip 3: schenking met vruchtgebruik of levenslang recht om erfbelasting te omzeilen
Ouders kunnen hun kinderen een onroerend goed schenken, waarbij ze zelf het vruchtgebruik behouden. Dan hebben ze een levenslang recht om er te wonen of om de huuropbrengsten op te strijken. Naar analogie hiermee kan dit ook voor roerende goederen, zoals een geldsom. De schenkers hebben dan een levenslang recht op de intresten uit dit kapitaal. Op die manier kunnen ouders het voordeel van het goed (de woning, een geldsom, …) behouden, maar hoeft er op het moment van hun overlijden (en het goed dus overgedragen wordt) geen erfbelasting meer betaald te worden.
Tip 4: de impact van erfbelasting afdekken via een levensverzekering
Een ander middel om erfbelasting te vermijden, is een schenkingsverzekering of successieverzekering. De kinderen sluiten die af op jouw hoofd: als je binnen drie (of vijf) jaar na de schenking overlijdt, dan wordt een kapitaal betaald dat overeenstemt met de erfbelasting.
Een levensverzekering is een interessant instrument voor successieplanning én fiscaal interessant.
Tip 5: sluit een huwelijkscontract af om erfbelasting te vermijden
Als je een huwelijkscontract afsluit, benut je mogelijk nog niet alle mogelijkheden op het vlak van successie. Een huwelijkscontract bevat bij veel mensen immers een clausule ‘langst-leeft-al-heeft’. Bij deze regeling gaat het volledige vermogen bij overlijden over op de partner. Deze vorm van vermogensoverdracht is vooral fiscaal weinig aantrekkelijk. Een interessantere clausule zou voor je het keuzebeding kunnen zijn. Dankzij deze formule bezit de langstlevende veel meer mogelijkheden. Hij kan bijvoorbeeld eigendommen in vruchtgebruik geven. Een andere mogelijkheid is de volledige eigendom of slechts een gedeelte ervan op te eisen.
Sinds 2018 werd het huwelijksvermogenrecht gewijzigd, onder meer met als doel de financieel zwakkere partner te beschermen. Ook in Vlaanderen is er sinds 2018 een nieuwe Vlaamse erfbelasting.
Bron: NN verzekeringen